1.Ý nghĩa của bát hương trên bàn thờ.
Việc thắp hương được xem như là hành động giúp mở ra cánh cổng kết nối giữa thế giới con người và ông bà tổ tiên đã khuất. Như vậy, bát hương được xem là vật linh thiêng nhất trên bàn thờ. Do đó, dẫu có vệ sinh bàn thờ dù lý do gì cũng cần phải cẩn thận nhất là với bát hương.
Bát hương trên bàn thờ Phật thể hiện tấm lòng thành kính đối với đức Phật. Đồng thời, cầu mong chư Phật gia hộ, thấu hiểu lòng thành và mang đến sự bình an cho chúng sinh.
Bát hương thờ tổ tiên tượng trưng cho tấm lòng thành kính của những thành viên trong gia đình. Gia chủ càng thành tâm thì sẽ càng được thần linh che chở, bảo vệ; là hình thức để nhắc nhở con cháu nhớ về cội nguồn, bày tỏ lòng thành với những bật tiền bối. Từ đó, giúp tu dưỡng nhân cách đạo đức của những thế hệ đi sau về lòng biết ơn. Đó là truyền thống quý báu của cả dân tộc ta.
2.Bàn thờ gia tiên để thờ những ai?
Ông bà xưa quan niệm, bàn thờ gia tiên được chia ra làm 3 cấp bậc cụ thể như:
- Thờ Phật: Nhiều gia đình có bàn thờ Phật để cầu mong sự bình an, hóa giải mọi tai ương, hướng về cõi Niết Bàn.
- Thờ Thần: Những vị thần giúp bảo vệ sự bình yên cho gia đình thường được thờ như: thổ công, long mạch, thần tài lộc, tiền chủ hậu chủ,…
- Thờ gia tiên tiền tổ: Đây chính là những vị đã khuất, có quan hệ gần gũi trong gia đình, dòng họ sẽ giúp phù hộ, độ trì cho con cháu mọi mặt trong cuộc sống.
3. Nên thờ mấy bát hương trên bàn thờ gia tiên?
Thờ một hoặc hai bát hương
Bàn thờ 1 bát hương thường thấy trong những gia đình trẻ, thường thờ cúng thần linh, thổ địa cùng với gia tiên. Bàn thờ 1 bát hương thể hiện gia chủ là người không quá chú trọng việc thờ cúng do có thể là mới mua nhà hay mới tách ra ở riêng với gia đình.
Bàn thờ có 2 bát hương thì 1 bát hương dùng để thờ Phật còn 1 bát hương thờ chung các quan thần linh và gia tiên
Khi thờ một bát hương thờ chung cả thần linh, tổ tiên, bà cô ông Mãnh; xét về yếu tố tâm linh và phong thuỷ, thờ 1 bát hương được đánh giá là không đủ. Làm như vậy sẽ thiếu chỗ cư ngụ cho các chư vị bề trên. Và còn thể hiện sự bất kinh không tôn trọng bậc trên, phúc đức sẽ bị giảm, tài vận bị ảnh hưởng nặng nề.
Thờ 3 bát hương
Theo quan niệm của người Việt xưa thì thứ bậc vai vế là một điều quan trọng, trong thờ cúng cũng vậy. Vào những ngày giỗ tết, ngày rằm, mùng một,… Khi cúng gia tiên ta sẽ mời đầy đủ các vị về và bát hương chính là nơi ngự của các vị, và nếu chỉ có một bát hương thì sẽ là không đúng ngôi thứ ngồi lẫn lộn lên nhau. Dù là con thứ hay con trưởng thì cũng đều nên dùng ba bát hương. Hiện nay thì bàn thờ thờ 3 bát hương vẫn là phổ biến hơn cả.
Thờ 4 bát hương
Ở những gia đình có thờ cả Phật thì ngoài 3 bát hương thờ thần linh và gia tiên sẽ có thêm 1 bát hương thờ Phật và được đặt cao hơn 3 bát hương còn lại để thể hiện rõ thứ bậc trong thờ cúng.
Thờ 5 bát hương
Bàn thờ có 5 bát hương khá hiếm ở Việt Nam, thông thường chúng sử dụng cho gia đình có vợ chồng riêng và 2 vợ chồng đó là con trưởng trong gia đình. Lúc này bàn thờ sẽ có 5 bát hương bao gồm:
- 1 bát hương chính giữa thờ thần linh, thổ địa
- 2 bát hương bên phải thờ tổ tiên, ông Mãnh bà Cô bên nội
- 2 bát hương bên trái thờ tổ tiên, ông Mãnh bà Cô bên ngoại.
Tuy nhiên nếu được bạn nên tách riêng thành 2 hoặc 3 bàn thờ để thuận tiện trong việc cúng kiến bởi số lượng 5 bát hương trên 1 bàn thờ thường dành cho các nhà thờ họ với quy mô lớn.
4. Sắp xếp vị trí bát hương trên bàn thờ
Việc sắp xếp vị trí bát hương trên bàn thờ tùy vào vùng miền và phong tục nơi đó. Tuy nhiên vẫn có những quy tắc nhất định trong việc bài trí bát hương trên bàn thờ.
- Bát hương ở giữa: to nhất, cao nhất là thờ các quan Thần linh: Thổ Công, Thổ Địa, Long Mạch, Táo Quân, Thần Đất, Ngũ phương, Ngũ thổ,…
- Bát hương bên phải: khi đứng nhìn vào ban thờ, là bát hương thờ Gia tiên tiền tổ, ông bà cụ ky…
- Bát hương bên trái: khi đứng nhìn vào ban thờ, thì đây là bát hương thờ Bà cô tổ hay bà cô, ông mãnh, huyền cô, huyền cậu.
Lưu ý:
- Khi thắp hương, người ta hay cắm nén nhang đầu tiên bát hương thần linh ở chính giữa. Sau đó mới chuyển sang bát hương gia tiên và cuối cùng mới là bát hương bà cô ông mãnh.
- Đối với những gia đình thờ Phật thì nên có 2 bàn thờ trong nhà. Một bàn thờ Phật chỉ 1 bát hương riêng biệt. Và một bàn thờ gia tiên có 3 bát hương.
Hy vọng với những chia sẻ ở trên có thể giúp bạn hiểu thêm về việc bày trí bát hương để cho việc thờ cúng được trang trọng, thiêng liêng.